Uyak Türleri Nelerdir?

Uyak Türleri

Uyak türleri, uyak, mısra sonlarındaki yazılışları ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan kelimelerin, eklerin benzerliğine verilen addır. Uyağın diğer adı "kafiye"dir. Bu ismi divan şairlerinin kullanmasından dolayı almıştır. Halk ozanları ise bu türe "ayak" demişlerdir.

Yarım kafiye: Dize sonlarında bir ünsüzle yapılan uyaktır. Genellikle halk edebiyatında kullanılmış olan uyak türüdür. Özellikle halk edebiyatında kullanılmış olan bu kafiye türü, bir sesli veya sessiz harfin benzerliğine dayanır. Böylelikle dize sonlarındaki sözcüklerde, üzerinde uzatma işareti olmayan ünlü harfler de yarım kafiye oluşturmaktadır.

"Doğru söylerim hal/k razı değil.

Eğri söylerim Ha/k razı değil"

"Ve deniz aynı deni/z.

O gülüşten eser yok yalnı/z"

Tam kafiye: Dize sonlarında bir ünlü ve bir ünsüzle ile yapılan uyaktır. Tam uyağı oluşturan seslerin biri ünlü biri ünsüz olmalıdır. Bunun yanı sıra üzerinde uzatma işareti bulunan "â,î,û" gibi uzun sesler iki ses değerine sahiptir. Eğer dizeler arasında bu sesten varsa bu uyak tam uyak türüdür.

"Dokunma keyfine, yalnız tetik bulun, zir/â

Deniz kadın gibidir, hiç inanmak olmaz h/â"

"Göz seni görmeli ağız seni söy/le-meli.

Bütün deniz kıyılarında seni bek/le-meli"

Zengin uyak: Dize sonlarında en az üç ses benzerliği olan uyak türüdür. Dize sonlarındaki ses benzerliği sayısı üçü geçtikçe uyum daha da zenginleşecektir. Üzerinde uzatma işareti bulunan ünlü harflerin iki harf olarak sayılması zengin uyak içinde geçerli sayılmaktadır. Kısacası bir ünsüz bir de uzatma işareti olan ünlü harfin benzerliği zengin uyak sayılmaktadır.

"Ertesi gün başladı gün doğmadan yolcu/luk

Soğuk bir mart sabahı. Buz tutuyor her so/luk"

Tunç uyak: En az üç sesli bir sözcüğün tümüyle başka bir sözcüğün içinde uyak olarak geçmesi durumudur. Aslında zengin uyağın güçlendirilmiş bir türüdür. Bazı durumlarda Tunç uyak ayrı bir uyak türü olarak sayılmamaktadır. Ses benzerliğine göre tam veya zengin uyak denilebilir.

"Derdim var b/el-ler gibi.

Söylemem el-ler gibi"

"Tarada zülfünü gerdana b/ırak

Görüşmek isterim yollarım ırak"

Cinaslı uyak: Anlamları farklı ancak söylenişleri aynı olan sözcüklerden yapılan uyak türüdür. Cinaslı uyak türü ozanlar tarafından çok kez kullanılmıştır. Dize sonlarında kullanılan sesteş sözcüklerde cinaslı uyağı sağlamış olur.

"Taze elinden/gülü vermez misin

Gül gibi yahut/ gülü vermez misin"

Son Güncelleme : 23.01.2024 04:26:28

Uyak Türleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.

6130 Vergi Türü

6130 Vergi Türü, Vergi bir ülkenin ayakta kalmasını sağlayan en önemli etkendir. Devletin bekası ve devamını sağlaması amacıyla, vatandaşlarının refahını sağlamak maksadıyla devlet yöneticileri bu vergileri toplamaktadır. Vergi türleri kendi içerisin...

Suç Türleri

Suç Türleri, Ahlaka, törelere ve yasalara aykırı davranışlara suç denir. Suçlar hareketin şekline göre, hareketin sayısına göre, hareketin süresine göre, hareketin sonucuna bağlı olup olmamasına göre, sonucunda tehlike olup olmadığına ve verilen ceza...

Kokulu Ağaç Türleri

Kokulu Ağaç Türleri, Ağaçlar formal yapısı, her dem yeşil olup olmadığı, yaprak yapısı, çiçek şekli ve rengi, boylanması ile birbirinden farklılık gösterirler. Ama göz ardı edilmeyecek bir başka özellikleri ise kokulu türleri oluşudur. Kokulu Ağaç Tü...

Etik Türleri

Etik Türleri: Betimleyici etik, normatif etik ve meta etik olmak üzere üç ana başlıkta toplanmaktadır. Şimdi; etik türlerini ve etik kavramını açıklayalım.Etik; Kişinin toplumdaki yaşamında ahlaki olan sorunlarını ele alıp inceleyen bir kavramdır. To...

Bulmaca Türleri

Bulmaca Türleri, Kişilerin mantık, dikkat, zekâ gibi zihinsel faaliyetlerini kullanarak çözmeye çalıştığı; mekanik, yazılı ya da sözlü problemlerden oluşan oyunlara bulmaca denir. Bulmacalar genellikle tek kişilik oyunlardır. Günümüz anlamında bulmac...

Karınca Türleri

Karınca türleri, yaklaşık olarak dünyada 35 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir. Dünyada genel olarak yarı çöl iklimleri olan bölgelerde farklı türlerde birçok karınca yaşamalarını birbirlerinden bağımsız bir şekilde sürdürmektedirler. Karınca t...

Mesaj Türleri

Mesaj Türleri, iletişime kaynaklık eden birtakım haberleşme ve düşüncelerin vurgulanmasını amaç edinen ifadelerdir. Mesaj, alıcıya ulaştırılmak istenilen simgenin verici tarafından belirli bir anlamın yüklenip gönderilmesiyle oluşur. Mesaj türleri, b...

Ejderha Türleri

Ejderha türleri, Ejderha çok eski tarihlerde yaşayan ve varlıklarını günümüze kadar devam ettirememiş canlılardır. Ejder, olarak da bilinen ejderhaların derisi pullu, yarasa kanatlı, dikenli kuyrukları olan ağzından ateş çıkarabilen dev kertenkeleler...

Tür

Tür, renk, şekil, büyüklük gibi morfolojik özellikleri yani temel özellikleri ortak olan, kendi aralarında döllendikleri zaman yine kendilerine benzeyen döller oluşturan biyolojik gruptur. Bitkiler ve hayvanlar alemindeki türler incelendiğinde, bunla...

Tazminat Türleri

Tazminat türleri, hukuka aykırı kabul edilen bir eylemin neticesinde oluşan her tür maddi ve manevi zararın karşılanması için ödenmesine karar verilen bir bedel tazminat olarak tanımlanır. Zararın giderilmesini amaçlayan bu bedel, zarar verenin zarar...

Sekreterlik Türleri

Sekreterlik türleri: Sekreter, büro işlerini düzenleyen, gelen misafirlerle ilgilenen, ofis çalışanlarının işlerini kolaylaştıran ve yöneticisinin vaktini verimli kılan kişidir. Çalıştığı yöneticinin iş hayatını düzene koyarlar.Yönetici sekreter: Bir...

Dergi Türleri

Dergi türleri, her alana hitap eden ve kişilerin ilgi alanlarına göre çeşit çeşit bilgiler içeren, deneme makale ve araştırma gibi yazılar da içerebilen yayınlardır. Bu dergiler bizlere sağlık, genel kültür, edebiyat vb. Konularla ilgili günlük olara...